POSŁUGA KATECHETY W ŚRODOWISKU SZKOLNYM

Z adhortacji Jana Pawła II Catechesi tradendae:

Ostatecznym celem katechezy jest doprowadzić kogoś nie tylko do spotkania z Jezusem Chrystusem, ale do zjednoczenia, a nawet głębokiej z Nim zażyłości (CT 5);

Przez katechezę należy przekazywać nie swoją własną naukę, albo jakiegoś innego mistrza, lecz naukę Jezusa Chrystusa, tj. prawdę, której On nam udziela, albo ściślej mówiąc, Prawdę, którą On sam jest (CT 6) ;

Każdy katecheta musi troszczyć się usilnie, aby poprzez swoje nauczanie i swój sposób życia przekazywać naukę i życie Chrystusa. Niech nie zatrzymuje na sobie samym, na swoich osobistych poglądach i własnych postawach myślowych , ani uwagi, ani przywiązania umysłu i serca tego, kogo katechizuje, a zwłaszcza niech nie wpaja innym swych własnych opinii i zapatrywać w taki sposób, jak gdyby wyrażały naukę Chrystusa i świadectwo Jego życia (CT 6);

Trzeba, aby nauczanie było uporządkowane według pewnych zasad, czyli przekazywane w sposób systematyczny, aby nie było improwizowane, ale udzielane według ustalonego planu, dzięki któremu osiągnie swój jasno określony cel; nauczanie powinno dotyczyć tego, co podstawowe i najważniejsze, nie poruszając żadnych kwestii spornych i nie stając się teologicznym poszukiwaniem albo naukowym wykładem; nauczanie musi być wystarczająco pełne, to znaczy takie, aby nie poprzestawało na pierwszej zapowiedzi tajemnicy chrześcijańskiej, którą przekazuje kerygma; ma to być pełne wprowadzenie w chrześcijaństwo, dotyczące wszystkich elementów życia chrześcijańskiego. Papież kładzie nacisk na konieczność całościowego i systematycznego nauczania chrześcijańskiego (CT 21);

Katecheza z natury swej jest związana z całym sprawowaniem liturgii i sakramentów, gdyż właśnie w sakramentach, a zwłaszcza w Eucharystii, Jezus Chrystus działa najpełniej w celu przemiany człowieka (CT 23)

1. Katecheta jest powołany do służby katechetycznej i posiada mandat wspólnoty kościelnej wyrażony przez biskupa w misji kanonicznej. „Katecheta szkolny” to zarówno duchowny, jak i świecki, który został wezwany przez Kościół i otrzymał od biskupa misję do nauczania. Szkolne nauczanie religii należy zatem traktować jako część katechezy, tj. jako specyficzną formę katechezy. Posoborowy postulat katechezy integralnej obejmuje bowiem katechezę prowadzoną w środowisku rodzinnym, szkolnym i parafialnym.

2. Zarówno posoborowe dokumenty Kościoła, jak i Synod Rzeszowski w dokumencie poświęconym wychowaniu katolickiemu stwierdzają, że szkoła nie może być jedynym miejscem katechezy, a tym bardziej duszpasterstwa. Stąd nie można sprowadzić duszpasterstwa do samej katechezy szkolnej, chociaż byłaby ona prowadzona na najwyższym poziomie. Katechezę w szkole należy postrzegać zawsze w kontekście duszpasterstwa parafialnego. Duszpasterstwo w parafii i katecheza w szkole dzieci i młodzieży wzajemnie się dopełniają. Z tego wzajemnego otwarcia się parafii i szkoły wynikają określone prawa i obowiązki katechety wobec szkoły, parafii i samego siebie.

3. Dzięki misji kanonicznej katecheta staje się publicznym apostołem słowa Bożego i wypełnia posłannictwo Kościoła. Jest nauczycielem, wychowawcą i świadkiem wiary. Programem nauczania katechety jest tylko program zatwierdzony przez biskupa diecezji.

4. Katecheta szkolny podejmuje swoją posługę po otrzymaniu od biskupa diecezjalnego misji kanonicznej, imiennego pisemnego skierowania do danej szkoły i po podpisaniu umowy z dyrektorem szkoły. Cofnięcie tego skierowania, jest równoznaczne z utratą uprawnień do nauczania religii w danej szkole. O cofnięciu skierowania właściwe władze kościelne powiadamiają dyrektora przedszkola lub szkoły oraz organ prowadzący.

5. Katecheci podejmujący się posługi katechetycznej winni spełniać odpowiednie wymogi, zarówno religijne, moralne, jak i merytoryczne. Powinni pamiętać, że są jednocześnie wychowawcami chrześcijańskimi i dlatego winni być świadkami wiary. Będąc szczególnym świadkiem Chrystusa, katecheta odnosi się z życzliwością, kulturą i szacunkiem do wszystkich nauczycieli, uczniów i rodziców.

6. Szkolne nauczanie religii winno wypełniać zarówno zadania postawione przez Kościół, jak i wybrane cele wyznaczone przez szkołę. Katecheta powinien się włączyć zakres odpowiedzialności za realizację planu wychowawczego i dydaktycznego szkoły. Jednocześnie nauczanie religii cieszy się autonomią wobec instytucji szkoły.

7. Do wizytowania lekcji religii upoważnieni są wizytatorzy wyznaczeni przez biskupa diecezjalnego (nadzór merytoryczny). Lista tych osób jest przekazana do wiadomości organom sprawującym nadzór pedagogiczny. Należą do nich: wizytator diecezjalny, wizytatorzy rejonowi, księża dziekani w swoich dekanatach i księża proboszczowie na terenie swoich parafii.

8. Nadzór pedagogiczny nad nauczaniem religii, w zakresie metodyki nauczania i zgodności z programem, prowadzą dyrektor szkoły (przedszkola) oraz pracownicy nadzoru pedagogicznego.

9. Podstawą wystawiania oceny szkolnej w nauczaniu religii jest wiedza ucznia, jego umiejętności, a także aktywność, pilność i sumienność. Nie powinno się oceniać za udział w praktykach religijnych. Nie znaczy to, że katecheta nie powinien interesować się wypełnianiem przez katechizowanych tychże praktyk.

10. Za organizację nauczania religii w szkołach na terenie parafii odpowiedzialny jest ksiądz proboszcz, który podejmuje ścisłe współdziałanie z katechetami, rodzicami i szkołą.

11. Katecheci pracujący w danej parafii stanowią zespół, który winien odbywać regularne spotkania i ściśle współpracować z miejscowym księdzem proboszczem w organizowaniu i prowadzeniu katechezy. Zaplanowana przez zespół i zaaprobowana przez księdza proboszcza posługa katechetyczna w danym roku szkolnym powinna być przez wszystkich katechetów ściśle realizowana. Na forum zewnętrznym, a zwłaszcza na terenie tej samej szkoły wszyscy katecheci powinni wypowiadać się w jednym duchu i realizować „jedną linię” w dziedzinie katechizacji.

12. Katecheci poprzez swoją posługę katechetyczną wykonywaną na terenie szkoły uczestniczą w realizacji planu duszpasterskiego parafii i diecezji. Powinni uczestniczyć w spotkaniach organizowanych przez proboszcza, których celem jest koordynacja działań pastoralnych i omówienie palących potrzeb i problemów.

13. Katecheci zobowiązani są w okresie trwania zajęć szkolnych do nieodpłatnych świadczeń na rzecz parafii, która sprawuje pieczę nad szkołą, wyszczególnionych poniżej.

14. Katecheci powinni podnosić swoje kwalifikacje poprzez lekturę książek i czasopism katechetycznych, teologicznych i pedagogicznych, brać udział w przeznaczonych dla nich szkoleniach (kursach, konferencjach, sympozjach, warsztatach itp.), nade wszystko zaś troszczyć się o swoje doskonalenie duchowe (permanentna formacja duchowa i intelektualna katechetów: udział w rekolekcjach, dniach skupienia).

I. Posługa katechety w szkole

Katecheta pełni swoje posłannictwo przez sumienne przygotowanie się do każdej katechezy, wytwarzanie właściwej atmosfery w klasie i całej szkole, prowadzenie dialogu z katechizowanymi oraz twórcze wykorzystywanie w swojej pracy dydaktycznej najnowszych osiągnięć nauk teologicznych, psychologicznych i pedagogicznych.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (z późn. zm.) katecheta:

a) wchodzi w skład rady pedagogicznej szkoły, bierze czynny udział w życiu szkoły na równi z innymi nauczycielami, nie przyjmuje jednak obowiązków wychowawcy klasy;

b) ma prawo do organizowania spotkań z rodzicami swoich uczniów również poza wyznaczonymi przez szkołę zebraniami ogólnymi, wcześniej ustalając z dyrektorem szkoły lub przedszkola termin i miejsce planowanego spotkania;

c) może prowadzić na terenie szkoły organizacje o charakterze społeczno-religijnym i ekumenicznym (np. SKC koła misyjne, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży). Z tego tytułu nie przysługuje mu dodatkowe wynagrodzenie;

d) ma obowiązek wypełniania dziennika szkolnego;

e) ucząc w grupie międzyklasowej, międzyszkolnej lub w punkcie katechetycznym ma obowiązek prowadzić odrębny dziennik zajęć, zawierający zapisy, które zawiera dziennik szkolny;

f) sprawuje pieczę nad uczniami w czasie rekolekcji wielkopostnych

g) podlega nadzorowi zarówno ze strony władz szkolnych, jak i kościelnych

II. Posługa katechety w parafii zatrudnienia

1. Katecheci tak duchowni jak i świeccy są zobowiązani do zaangażowania się w duszpasterstwo dzieci i młodzieży na terenie parafii zatrudnienia.

Siostry zakonne i osoby świeckie czynią to przez:

a) obecność i pełnienie dyżuru podczas:

- Mszy świętych i nabożeństw przeznaczonych dla dzieci i młodzieży;

- Sakramentu Pokuty i Pojednania zwłaszcza przed I piątkiem miesiąca;

- rekolekcji adwentowych i wielkopostnych, albo innych zaplanowanych nabożeństw.

b) zaangażowanie się i pomoc w przygotowaniu:

- liturgii niedzielnej i świątecznej

- uroczystości I Komunii św. i Bierzmowania;

- uroczystości religijnych w parafii, w których uczestniczą dzieci i młodzież, np. Boże Ciało, misje parafialne, wizytacja kanoniczna itp.

- szkolnych rekolekcji wielkopostnych

c) prowadzenie w klasach, w których katechizują:

- w szkole podstawowej SKC lub koła misyjnego;

- w szkole ponadpodstawowej Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.

Zajęcia z dziećmi i młodzieżą katecheta prowadzi według statutu organizacji, wskazań diecezjalnych i w porozumieniu z miejscowym ks. proboszczem.

2. Każdy katecheta jest zobowiązany ks. proboszczowi lub jego zastępcy przekazywać:

- dane statystyczne dotyczące katechezy szkolnej z klas, w których prowadzi zajęcia;

- na początku każdego semestru swój rozkład zajęć szkolnych (podział godzin) oraz ewentualne zmiany zachodzące w nim w czasie semestru;

- zwolnienie lekarskie na czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą.

III. Troska katechety o własny rozwój duchowy i intelektualny

Aby wypełnić zadania powierzone przez Kościół potrzebni są katecheci obdarzeni głęboką wiarą, wyrazistą tożsamością chrześcijańską i eklezjalną oraz głęboką wrażliwością społeczną (DOK 237).

Dlatego też pogłębianie duchowości oraz nieustanne dokształcanie stanowią istotny obowiązek każdego katechety przez cały czas pełnienia przez niego posłannictwa katechetycznego. Systematyczna formacja katechetów w Kościele rzeszowskim jest prowadzona przez Wydział Katechetyczny. Zgodnie z wymaganiami Kościoła każdy katecheta jest zobowiązany do uczestnictwa w programie formacyjnym na terenie parafii, dekanatu i diecezji. Formacja ta obejmuje następujące wymiary: duchowa, biblijna, eklezjalna, teologiczno-doktrynalna oraz katechetyczno-pedagogiczna i przybiera charakter zarówno teoretyczny, jak i praktyczny.